Huyền thoại 10 cô nàng ngã ba Đồng Lộc

Ngã ba Đồng Lộc đi vào lịch sử như một bản anh hùng ca về quyết tâm sắt đá tổng thể vì miền Nam ruột thịt, vì độc lập tự do, thống nhất Tổ quốc; về sự việc quyết tử cao quý của 10 cô gái người trẻ tuổi xung phong tuổi mười tám, đôi mươi.

Ngã ba Đồng Lộc nằm trên đường Trường Sơn, thuộc địa phận Đồng Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh. Ngã ba Đồng Lộc nằm gọn trong một thung lũng hình tam giác, hai bên đồi núi trọc, giữa là con phố độc đạo, mặt đường in như một lòng máng, bom địch thả xuống bên nào đất đá cũng lǎn xuống đường làm cản trở giao thông. Tất cả mọi con phố từ Bắc vào Nam đều phải trải qua ngã ba Đồng Lộc. Đây được xem cổ họng, vượt mặt được sẽ phân tán toả ra nhiều con phố khác nhau đi vào Nam.

Chính vì sự hiểm yếu và quan trọng này mà hoàn toàn không quân Mỹ liên tục đánh phá Đồng Lộc nhằm mục đích cắt đứt huyết mạch giao thông vận tải của quân, dân ta chi viện cho mặt trận miền Nam. Con đường độc đạo này đã được ca tụng là “tọa độ chết”. Người ta đã thống kê rằng, mỗi mét vuông đất nơi đây đã gánh 3 quả bom tấn. Chỉ tính riêng 240 ngày đêm từ thời điểm tháng 3 đến tháng 10/1968, không quân địch đã trút xuống đây 48.600 quả bom những loại.

12 cô nàng người trẻ tuổi xung phong đang san lấp hố bom tại ngã ba Đồng Lộc (ảnh chụp trước lúc các cô quyết tử một tuẩn).

Tiểu đội 4 thuộc Đại đội 552, Tổng đội TNXP 55 Hà Tĩnh gồm 10 cô gái còn rất trẻ tuổi từ 17 đến 24 do chị Võ Thị Tần làm Tiểu đội trưởng là đơn vị chức năng thao tác thường trực tại Ngã ba Đồng Lộc, phụ trách san lấp hố bom ở đoạn đường này để không đứt mạch giao thông vận tải nối hậu phương với tiền tuyến. Bình thường, tiểu đội hoạt động giải trí về đêm để lấp hố bom mà máy bay đã bắn phá vào ban ngày.

Với khẩu hiệu “máu hoàn toàn hoàn toàn có thể chảy, tim có thể ngừng nhưng mạch máu giao thông vận tải không khi nào tắt”, mưa bom, bão đạn không làm khuất phục ý chí anh hùng của lực lượng thanh niên xung phong.

Tinh thần ấy được bộc lộ rất rõ ràng trong bức thư gửi mẹ đầy xúc động của chị Võ Thị Tần: “Mẹ ơi, ở đây vui lắm mẹ ạ, đêm hôm chúng nó thắp đèn để chúng con làm đường, còn ban ngày chúng mang bom giết cá để chúng con cải thiện. Bom đạn của chúng hoàn toàn có thể làm rung chuyển cả núi rừng nhưng không hề làm rung chuyển những trái tim của chúng con. Mẹ ơi, thời hạn này mặc dù địch đánh phá ác liệt nhưng bọn con vẫn tập được nhiều bài hát mới. Cuốn sổ tay mẹ mới gửi cho con dạo nọ đã gần hết giấy rồi, mẹ gửi thêm vào cho con ít giấy. Mới về thăm mẹ mà sao con thấy nhớ mẹ quá, mẹ nhớ giữ gìn sức khỏe thể chất và đừng lo cho con nhiều”.

Trưa ngày 24/7/1968, Tiểu đội 4 được lệnh san lấp hố bom sau lúc máy bay Mỹ liên tục ném bom phá nát tuyến đường vận tải đường bộ để sớm thông đường cho xe qua.

Nhận trách nhiệm xong, những cô đến hiện trường hối hả triển khai công việc. Họ thao tác không ngơi tay, vừa cười, vừa nói và đã 3 lần những cô bị vùi lấp nhưng đều rũ đất đá vực lên liên tục làm việc.

16h30 phút, trận bom thứ 15 trong thời gian ngày dội xuống Đồng Lộc. Một quả bom rơi xuống ngay sát miệng hầm – nơi 10 cô nàng của tiểu đội 4, Đại đội 552 đang tránh bom.

Tất cả những chị đã quyết tử khi đang ở độ tuổi mười tám, đôi mươi và vẫn chưa tồn tại ai lập gia đình. Càng khâm phục hơn lúc tới ngày thứ 3 đồng đội mới tìm thấy thi thể của chị Hồ Thị Cúc trên đồi Trọ Voi trong tư thế ngồi, đầu đội nón, cạnh bên là cái cuốc, 10 đầu ngón tay bị ứa máu vì đang bới đất để tìm đường ra.

Di ảnh 10 nữ anh hùng Ngã ba Đồng Lộc.

Thương xót người em, người đồng đội, nhà thơ Yến Thanh nghẹn ngào viết bài thơ: “Cúc ơi” trong lúc đồng đội tìm thi thể cô:

“Tiểu đội đã về xếp một hàng ngang

Cúc ơi! Em nơi nào không về tập hợp

Chín bạn đã quây quần đủ hết

Nhỏ, Xuân, Hà, Hường, Hợi, Rạng, Xuân, Xanh

A trưởng Võ Thị Tần đã điểm danh

Chín bỏ làm mười răng được

Bọn anh đã bới tìm vẹt cuốc

Chỉ sợ em đau nên nhát cuốc chùng

10 cô nàng Đồng Lộc kiên cường, quả cảm đó là: Võ Thị Tần (24 tuổi, Tiểu đội trưởng), Hồ Thị Cúc (24 tuổi, Tiểu đội phó), Nguyễn Thị Nhỏ (24 tuổi), Dương Thị Xuân (21 tuổi), Võ Thị Hợi (20 tuổi), Nguyễn Thị Xuân (20 tuổi), Hà Thị Xanh (19 tuổi), Trần Thị Hường (19 tuổi), Trần Thị Rạng (18 tuổi), Võ Thị Hà (17 tuổi), họ đã ngã xuống khi tuổi còn quá trẻ.

Các chị đã vĩnh viễn nằm tại ngã ba huyết mạch Bắc – Nam này như họ đã chung một chiến hào lúc còn sống. Tên tuổi 10 cô nàng người trẻ tuổi xung phong đang trở thành bất tử như nhà thơ Vương Trọng đã viết trong bài thơ: “Lời thỉnh cầu giữa Ngã ba Đồng Lộc năm 1995: …Hai bảy năm trôi qua chúng tôi không thêm một tuổi nào…”.

Khu tượng đài Chiến thắng Đồng Lộc.

Để ghi lại chiến tích anh hùng của 10 cô nàng tại Ngã ba Đồng Lộc, ngày 7/6/1972, Chủ tịch nước đã truy khuyến mãi ngay thương hiệu Anh hùng Lao động cho tiểu đội 10 cô gái. Ngã ba Đồng Lộc đã và đang được công nhận là di tích lịch sử dân tộc lịch sử cấp Quốc gia.

Ngày nay, khu mộ của 10 cô nàng người trẻ tuổi xung phong Tiểu đội 4 đã được thiết kế xây dựng khang trang nằm cách tượng đài Chiến thắng Đồng Lộc gần 200m. Tượng đài người người trẻ tuổi xung phong giơ tay phất cờ báo hiệu mở đường cho xe thẳng tiến là hình tượng cho việc bất hủ của sức mạnh, ý thức vươn lên đạp bằng mọi nguy hại nguy hiểm của lực lượng người trẻ tuổi xung phong.

Nguồn phunuvietnam.vn (TT)